น จ ททโต เอกตฺตปญฺญตฺติยา ปญฺญตฺตํฯ ขนฺตี อนวชฺชนฺติ ปญฺญตฺติยา ปญฺญตฺตํฯ ราคโทสโมหกฺขยา ส นิพฺพุโตติ โรธวีริยปญฺญตฺติยา [โยธ วีริยปญฺญตฺติยา (ปี. ก.)] ปญฺญตฺตาฯ

ปริกฺขาโรติ ทานสฺส ปาโมชฺชํ ปจฺจโย, อโลโภ เหตุฯ สํยมโต โยนิโส มนสิกาโร เหตุ, ปริจฺจาโค ปจฺจโยฯ กุสโล จ ชหาติ ปาปกนฺติ ยถาภูตทสฺสนํ ปจฺจโย, ญาณปฺปฏิลาโภ เหตุฯ ราคโทสโมหกฺขยา ส นิพฺพุโตติ ปรโต จ โฆโส อชฺฌตฺตญฺจ โยนิโส มนสิกาโร มคฺโค จ เหตุ จ ปจฺจโย จฯ

สมาโรปโนติ ททโต ปุญฺญํ ปวฑฺฒตีติ คาถา ตสฺส สีลมฺปิ วฑฺฒติฯ สํยโมปิ วฑฺฒติฯ สํยมโต เวรํ น จียตีติฯ อญฺเญปิ กิเลสา น จียนฺติ เยปิสฺส ตปฺปจฺจยา อุปฺปชฺเชยฺยุํ อาสวา วิฆาตา, เตปิสฺส น อุปฺปชฺชนฺติฯ ราคโทสโมหกฺขยา ส นิพฺพุโตติ ราคโทสสฺสาปิ ขยา ราคานุสยสฺสปิ ขยา โทสสฺส โมหสฺสาปิ ส นิพฺพุโตติ โสปาทิเสสา นิพฺพานธาตุ อนุปาทิเสสาปิฯ อยํ สมาโรปโนฯ

เถรสฺส มหากจฺจายนสฺส เปฏโกปเทเส

หารสฺส สมฺปาตภูมิ สมตฺตาฯ

8. สุตฺตเวภงฺคิยํ

[118] ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชาย จ ภวตณฺหาย จฯ ตตฺถ อวิชฺชานีวรณานํ ตณฺหาสํโยชนานํ สตฺตานํ ปุพฺพโกฏิ น ปญฺญายติฯ ตตฺถ เย สตฺตา ตณฺหาสํโยชนา, เต อชฺโฌสานพหุลา มนฺทวิปสฺสกาฯ เย ปน อุสฺสนฺนทิฏฺฐิกา สตฺตา, เต วิปสฺสนาพหุลา มนฺทชฺโฌสานาฯ

ตตฺถ ตณฺหาจริตา สตฺตา สตฺตสญฺญาภินิวิฏฺฐา อนุปฺปาทวยทสฺสิโนฯ เต ปญฺจสุ ขนฺเธสุ อตฺตานํ สมนุปสฺสนฺติ ‘‘รูปวนฺตํ วา อตฺตานํ, อตฺตนิ วา รูปํ, รูปสฺมิํ วา อตฺตาน’’นฺติฯ เอวํ ปญฺจกฺขนฺธาฯ อญฺเญหิ ขนฺเธหิ อตฺตานํ สมนุปสฺสนฺติ ตสฺส อุสฺสนฺนทิฏฺฐิกา สตฺตา วิปสฺสมานา ขนฺเธ อุชุํ อตฺตโต สมนุปสฺสนฺติฯ เต รูปํ อตฺตโก สมนุปสฺสนฺติฯ ยํ รูปํ, โส อตฺตาฯ โย อหํ, ตํ รูปํฯ